 |
| Μέσα ή ... έξω ; |
ΤΕΚΜΗΡΙΟ ΑΘΩΟΤΗΤΑΣ
Ένας από τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η δημιουργία ενός “χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης”, όπως προκύπτει από το άρθρο 2 ΣΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό θεσπίζονται μορφές δικαστικής συνεργασίας, η οποία προϋποθέτει την ύπαρξη κοινών εγγυήσεων όσον αφορά τη διαδικασία απόδειξης, ώστε να αυξάνεται η εμπιστοσύνη και να βελτιώνεται η συνεργασία.
Έτσι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εγκρίνει το πρόγραμμα της Χάγης, για την ενίσχυση της ελευθερίας, της ασφάλειας και της δικαιοσύνης στην ΕΕ, έχοντας σαν βασικό στόχο τη διασφάλιση θεμελιωδών δικαιωμάτων θέτοντας κοινές δικονομικές εγγυήσεις.
Μία από αυτές τις δικονομικές εγγυήσεις είναι και το τεκμήριο αθωότητας, το οποίο θεσπίζεται στο άρθρο 6 παράγραφος 2 της ΕΣΔΑ αλλά και στο άρθρο 48 του ΧΘΔΕΕ. Σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ. 2 ΕΣΔΑ «Παν πρόσωπον κατηγορούμενον επί αδικήματι τεκμαίρεται ότι είναι αθώον μέχρι της νομίμου αποδείξεως της ενοχής του» ενώ σύμφωνα με το άρθρο 48 του ΧΘΔΕΕ «1. Κάθε κατηγορούμενος τεκμαίρεται ότι είναι αθώος μέχρι αποδείξεως της ενοχής του σύμφωνα με το νόμο. 2. Διασφαλίζεται ο σεβασμός των δικαιωμάτων της υπεράσπισης σε κάθε κατηγορούμενο».
Από τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων προκύπτουν κανόνες που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, ώστε να διασφαλίζεται το τεκμήριο αθωότητας του κατηγορουμένουστην ποινική δίκη. Έτσι έχει νομολογηθεί ότι θα πρέπει ο κατηγορούμενος να αντιμετωπίζεται από τους δικαστές χωρίς προκατάληψη, να μην αντιμετωπίζεται σαν ένοχος, αν δεν αποδειχθεί χωρίς αμφιβολία η ενοχή του, το βάρος της απόδειξης πρέπει να έχει το κράτος και κάθε αμφιβολία πρέπει να ερμηνεύεται υπέρ του κατηγορουμένου, δεν πρέπει να δημεύονται περιουσιακά του στοιχεία χωρίς την τήρηση των απαραίτητων εγγυήσεων και, κυρίως, δεν πρέπει να προφυλακίζεται, παρά μόνο αν υπάρχουν σημαντικότατοι λόγοι. Σε περίπτωση μάλιστα προφυλάκισης πρέπει οι συνθήκες κράτησής του να είναι συμβατές με την τεκμαιρόμενη αθωότητάτου.
Το τεκμήριο αθωότητας βασίζεται, κατά τη γνώμη μου σε ένα βασικότατο κανόνα της λογικής: Την αδυναμία να αποδείξει κάποιος την ανυπαρξία αξιόποινης πράξης. Πώς ν’ αποδείξει κάποιος ότι δεν διέπραξε μια αξιόποινη πράξη. Για τον λόγο αυτό πρέπει να αποδεικνύεται η ύπαρξη της ενοχής και όχι της αθωότητας.
Τον τελευταίο καιρό, είχα αρχικά την αίσθηση και τώρα πλέον τη βεβαιότητα, δυστυχώς, ότι το τεκμήριο αθωότητας, στην πράξη τείνει να καταργηθεί.
Στα ακροατήρια των ελληνικών δικαστηρίων, δημιουργείται η αίσθηση ότι δεν ισχύει, δεν λαμβάνεται υπόψη και δυστυχώς συχνά αντικαθίσταται από “τεκμήριο ενοχής”.
Παρατηρώ, με οργή συχνά, οφείλω να ομολογήσω, πολύπαθους κατηγορούμενους, να προσπαθούν με “νύχια και με δόντια” να αποδείξουν την αθωότητά τους. Οι δε “δικάζοντες και συνήθως καταδικάζοντες” παρατηρούν έχοντας την ηρεμία και τη σιγουριά ότι μπορούν να καταδικάσουν χωρίς δεύτερη σκέψη, αν ο εκάστοτε κατηγορούμενος δεν καταφέρει να αποδείξει την αθωότητά του, η οποία πολλές φορές είναι πράγματι πολύ δύσκολο ν’ αποδειχθεί. Διότι είναι απλό και λογικό, ένας αθώος πώς να έχει στο μυαλό του να συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία αθωότητας, αφού είναι αθώος και επομένως δεν φαντάζεται ότι μπορεί και να του χρειαστούν.
Σκεφτείτε να πρέπει για κάθε τι νόμιμο το οποίο πράττει οποιοσδήποτε πολίτης καθημερινά, να πρέπει να συγκεντρώνει αποδεικτικά στοιχεία για το πως ό,τι πράττει είναι νόμιμο…
Επιστρέφουμε δυστυχώς σε τακτικές “ανεύρεσης” της αλήθειας που θυμίζουν άλλες εποχές και βλέπουμε κεκτημένα να χάνονται, χωρίς αυτή η απώλεια να συνοδεύεται με την αυτονόητη, έτσι πίστευα, αντίδραση του κοινωνικού συνόλου. Κεκτημένα που αποκτήθηκαν στο πέρασμα αιώνων με θυσίες αθώων ανθρώπων φτάνουμε στις μέρες να θεωρούνται “εμπόδια” στην “άσκηση της δικαστικής εξουσίας”.
Πολύ φοβάμαι ότι η συνέχεια θα μας εκπλήξει και όχι ευχάριστα…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου